Wilhelm Meisters Lehrjahre

"De mens is geboren voor een beperkte situatie, eenvoudige, dichtbije, duidelijke doelen kan hij begrijpen en hij went zich aan, de middelen te gebruiken die hem meteen ten dienste staan. Maar zodra hij met iets groters te maken krijgt, weet hij niet wat hij wil of wat hij moet, en het maakt niet uit of hij door de veelheid van dingen zich niet meer kan concentreren of dat hij door te grootte en de waarde van de dingen het contact met zichzelf kwijtraakt. Het is altijd zijn ongeluk als hij gedwongen is naar iets te streven waarmee hij zich niet door regelmatige zelfwerkzaamheid kan verbinden"

J.W. von Goethe, Wilhelm Meisters Leerjaren, vertaling Ria van Hengel, Amsterdam 2014, p.453